Het Levensportret
Fundamentele menselijke behoeften
Als je naar een verzorgingstehuis gaat...
Veranderende sociale contacten
Wat het Levensportret brengt
Hoe het Levensportret is samengesteld
Tot slot
In dit onderdeel wordt uitgelegd welke behoeften ingevuld worden met het Levensportret en welke sociologische en psychologische principes aan het Levensportret ten grondslag liggen.
Behoeften van een grote groep ouderen van nu die onvoldoende vervuld worden, met de onnodig grote eenzaamheid en ongelukkigheid tot gevolg. Het Levensportret biedt de mogelijkheid die behoefte te vervullen op een eigentijdse manier. Met de middelen en kennis van nu, vertaald en toegepast op een manier die laagdrempelig een menswaardige en leukere communicatie mogelijk maakt.
Fundamentele menselijke behoeften
In de psychologie is het een algemeen aanvaard principe dat mensen in beweging komen als ze daarmee bepaalde doelen denken te kunnen bereiken. Deze doelen zijn uiteindelijk te herleiden tot een aantal fundamentele menselijke behoeften. Een bekende classificatie van die behoeften is van de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow. Volgens Maslow zijn bepaalde behoeften fundamenteler dan andere. Deze moeten eerst vervuld zijn voordat de overige behoeften een rol kunnen gaan spelen. Als mensen niets te eten of geen dak boven hun hoofd hebben, zal hen dat meer bezighouden dan ‘hogere’ behoeften. Maslow maakt dit inzichtelijk met de volgende piramide:
Als je naar een verzorgingstehuis gaat...
Hoe staat het met deze menselijke behoeften bij oude mensen die naar een verzorgingstehuis gaan? Aanleiding voor de verhuizing naar een verzorgingstehuis is bijna altijd het afnemend vermogen van ouderen om volledig voor zichzelf te zorgen. Hun eigen veiligheid en dat van anderen (bv brandgevaar) is dan meestal al in het geding. Het sociaal vangnet kan de stijgende behoefte aan fysiologische ondersteuning en de afnemende veiligheid niet langer compenseren of opvangen. En de oudere kan niet langer zelf de sociale contacten zo organiseren dat de zorg kan worden gegarandeerd. Verwaarlozing, ongelukken en vereenzaming treden in dit stadium vaak op.
Dat is het moment om te verhuizen naar een verzorgingstehuis. Daar worden de fysiologische behoeften weer op niveau vervuld. De oudere krijgt weer regelmatig en goed te eten en te drinken, heeft een schoon en verwarmd huis met goede sanitaire voorzieningen en wordt fysiek /medisch goed verzorgd en in de gaten gehouden. Ook de veiligheid wordt gewaarborgd. Iedere oudere krijgt een eigen kamer in een gebouw in een dorp of stad met beveiligde toegangsdeuren, een receptie, een alarmsysteem en een afsluitbare kamer. Voor brandgevaar zijn regels opgesteld, men hoeft niet meer zelf te koken, te wassen en schoon te maken en de drempels, trappen en openbare ruimtes zijn ergonomisch zo ontworpen dat de veiligheid zo hoog mogelijk is.
Veranderende sociale contacten
Voor de existentiële behoefte aan sociale contacten, zelfrespect en zelfvervulling ligt het anders. In principe blijft dit de taak en het competentiegebied van de oudere zelf. Dit is een stilzwijgende opvatting die door alle betrokken partijen gedeeld wordt, dus door zowel de familie als het verzorgingstehuis als de oudere zelf.
Maar door de verhuizing naar een verzorgingstehuis en de overstap van zelfstandig wonen naar een kamer in een gebouw met louter leeftijdsgenoten verandert er ook veel in de sociale context van de ouderen. Doordat de mobiliteit afneemt en de familie niet meer primair verantwoordelijk is voor de zorg verandert de sociale kring van de oudere drastisch na de verhuizing. De sociale contacten gaan voor een groot deel bestaan uit de contacten met het personeel van het verzorgingstehuis die er zijn door de lichamelijke en medische zorg en de veiligheid. De familie komt minder vaak langs en de bezoeken krijgen een ander karakter. Het huis, het doktersbezoek en de boodschappen hoeven niet meer besproken en geregeld te worden, er vallen stiltes. Contacten moeten namelijk onderhouden worden en krijgen inhoud op het moment dat mensen ervaringen delen.
Ook op het gebied van zelfrespect en respect van anderen gebeurt veel, mede onder invloed van de veranderende omstandigheden. Veel ouderen worstelen met de vraag of ze nog nuttig zijn, of er nog wel iemand op ze zit te wachten. Nu ze hun eigen spullen, hun huis en hun familie, vrienden en buren niet meer om zich heen hebben moeten ze opnieuw een betekenisvol netwerk opbouwen. Afhankelijk van het leven dat ze geleid hebben, het karakter en de individuele mogelijkheden en vaardigheden lukt het de een beter dan de ander om het zelfrespect en het respect van/voor anderen te hebben en/of te houden.
Op het gebied van zelfvervulling ligt er een heel andere uitdaging. Hoe de slotfase van het leven in te richten en te beleven? Hoe de afnemende fysieke en geestelijke vermogen tegemoet te treden en onder ogen te zien? Hoe de balans op te maken en afscheid te nemen en wanneer?
Wat het levensportret brengt
Op het aspect van zelfvervulling, het bovenste aspect van de piramide van Maslov, heeft het Levensportret niet in directe zin een antwoord. Op de aspecten van sociaal contact en zelf respect en respect van/voor anderen kan het Levensportret wel een grote bijdrage leveren.
Want hoewel ieder mens zelf verantwoordelijk is en blijft voor de kwaliteit en kwantiteit van zijn sociale contacten en zijn respect voor zichzelf en anderen, kunnen ouderen in een verzorgingstehuis daar wel degelijk bij worden ondersteund, beter dan op dit moment in de praktijk gebeurt. De huidige moderne communicatiemiddelen en de kennis van sociale en psychische processen bieden nieuwe kansen om sociale contacten aan te gaan en/of te onderhouden om het welzijn van de ouderen in een verzorgingstehuis te verhogen. Het Levensportret is speciaal ontwikkeld om hier invulling aan te geven.
Met het Levensportret wordt erkend dat de sociale context belangrijk is en voor een deel maakbaar en beïnvloedbaar is. De familie, de medewerkers van het verzorgingstehuis en de oudere zelf kunnen een actieve rol vervullen in de verbetering ervan. Grote groepen mensen maken allang gebruik van moderne communicatiemiddelen om sociale contacten aan te gaan en te onderhouden. Het concept van het Levensportret brengt deze communicatiemiddelen nu ook naar de oudere zodat die op eenzelfde wijze kan aansluiten. De jongeren van nu zullen hun eigen levensportretten meebrengen naar hun verzorgingstehuis van later, de ouderen van nu moeten nog actief geholpen worden bij de inzet en ontwikkeling van de moderne communicatiemiddelen voor hun behoeften.
Ook is het geven/laten maken van het Levensportret op zichzelf al een proces dat de overgang van huis naar verzorgingstehuis en het aanpassingsproces in de nieuwe omgeving beter doet verlopen. Het verzorgingstehuis kan sneller en beter ook de sociale zorg voor de oudere oppakken en het verwerkingsproces van de oudere en zijn familie wordt vorm gegeven.
Hoe het Levensportret is samengesteld
Het Levensportret is opgebouwd uit verschillende onderdelen die gezamenlijk tot doel hebben de kwaliteit van de sociale contacten te verbeteren door de oudere een zichtbare en makkelijk toegankelijke identiteit te geven.
Fundamentele menselijke behoeften
Als je naar een verzorgingstehuis gaat...
Veranderende sociale contacten
Wat het Levensportret brengt
Hoe het Levensportret is samengesteld
Tot slot
In dit onderdeel wordt uitgelegd welke behoeften ingevuld worden met het Levensportret en welke sociologische en psychologische principes aan het Levensportret ten grondslag liggen.
Behoeften van een grote groep ouderen van nu die onvoldoende vervuld worden, met de onnodig grote eenzaamheid en ongelukkigheid tot gevolg. Het Levensportret biedt de mogelijkheid die behoefte te vervullen op een eigentijdse manier. Met de middelen en kennis van nu, vertaald en toegepast op een manier die laagdrempelig een menswaardige en leukere communicatie mogelijk maakt.
Fundamentele menselijke behoeften
In de psychologie is het een algemeen aanvaard principe dat mensen in beweging komen als ze daarmee bepaalde doelen denken te kunnen bereiken. Deze doelen zijn uiteindelijk te herleiden tot een aantal fundamentele menselijke behoeften. Een bekende classificatie van die behoeften is van de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow. Volgens Maslow zijn bepaalde behoeften fundamenteler dan andere. Deze moeten eerst vervuld zijn voordat de overige behoeften een rol kunnen gaan spelen. Als mensen niets te eten of geen dak boven hun hoofd hebben, zal hen dat meer bezighouden dan ‘hogere’ behoeften. Maslow maakt dit inzichtelijk met de volgende piramide:
Als je naar een verzorgingstehuis gaat...
Hoe staat het met deze menselijke behoeften bij oude mensen die naar een verzorgingstehuis gaan? Aanleiding voor de verhuizing naar een verzorgingstehuis is bijna altijd het afnemend vermogen van ouderen om volledig voor zichzelf te zorgen. Hun eigen veiligheid en dat van anderen (bv brandgevaar) is dan meestal al in het geding. Het sociaal vangnet kan de stijgende behoefte aan fysiologische ondersteuning en de afnemende veiligheid niet langer compenseren of opvangen. En de oudere kan niet langer zelf de sociale contacten zo organiseren dat de zorg kan worden gegarandeerd. Verwaarlozing, ongelukken en vereenzaming treden in dit stadium vaak op.
Dat is het moment om te verhuizen naar een verzorgingstehuis. Daar worden de fysiologische behoeften weer op niveau vervuld. De oudere krijgt weer regelmatig en goed te eten en te drinken, heeft een schoon en verwarmd huis met goede sanitaire voorzieningen en wordt fysiek /medisch goed verzorgd en in de gaten gehouden. Ook de veiligheid wordt gewaarborgd. Iedere oudere krijgt een eigen kamer in een gebouw in een dorp of stad met beveiligde toegangsdeuren, een receptie, een alarmsysteem en een afsluitbare kamer. Voor brandgevaar zijn regels opgesteld, men hoeft niet meer zelf te koken, te wassen en schoon te maken en de drempels, trappen en openbare ruimtes zijn ergonomisch zo ontworpen dat de veiligheid zo hoog mogelijk is.
Veranderende sociale contacten
Voor de existentiële behoefte aan sociale contacten, zelfrespect en zelfvervulling ligt het anders. In principe blijft dit de taak en het competentiegebied van de oudere zelf. Dit is een stilzwijgende opvatting die door alle betrokken partijen gedeeld wordt, dus door zowel de familie als het verzorgingstehuis als de oudere zelf.
Maar door de verhuizing naar een verzorgingstehuis en de overstap van zelfstandig wonen naar een kamer in een gebouw met louter leeftijdsgenoten verandert er ook veel in de sociale context van de ouderen. Doordat de mobiliteit afneemt en de familie niet meer primair verantwoordelijk is voor de zorg verandert de sociale kring van de oudere drastisch na de verhuizing. De sociale contacten gaan voor een groot deel bestaan uit de contacten met het personeel van het verzorgingstehuis die er zijn door de lichamelijke en medische zorg en de veiligheid. De familie komt minder vaak langs en de bezoeken krijgen een ander karakter. Het huis, het doktersbezoek en de boodschappen hoeven niet meer besproken en geregeld te worden, er vallen stiltes. Contacten moeten namelijk onderhouden worden en krijgen inhoud op het moment dat mensen ervaringen delen.
Ook op het gebied van zelfrespect en respect van anderen gebeurt veel, mede onder invloed van de veranderende omstandigheden. Veel ouderen worstelen met de vraag of ze nog nuttig zijn, of er nog wel iemand op ze zit te wachten. Nu ze hun eigen spullen, hun huis en hun familie, vrienden en buren niet meer om zich heen hebben moeten ze opnieuw een betekenisvol netwerk opbouwen. Afhankelijk van het leven dat ze geleid hebben, het karakter en de individuele mogelijkheden en vaardigheden lukt het de een beter dan de ander om het zelfrespect en het respect van/voor anderen te hebben en/of te houden.
Op het gebied van zelfvervulling ligt er een heel andere uitdaging. Hoe de slotfase van het leven in te richten en te beleven? Hoe de afnemende fysieke en geestelijke vermogen tegemoet te treden en onder ogen te zien? Hoe de balans op te maken en afscheid te nemen en wanneer?
Wat het levensportret brengt
Op het aspect van zelfvervulling, het bovenste aspect van de piramide van Maslov, heeft het Levensportret niet in directe zin een antwoord. Op de aspecten van sociaal contact en zelf respect en respect van/voor anderen kan het Levensportret wel een grote bijdrage leveren.
Want hoewel ieder mens zelf verantwoordelijk is en blijft voor de kwaliteit en kwantiteit van zijn sociale contacten en zijn respect voor zichzelf en anderen, kunnen ouderen in een verzorgingstehuis daar wel degelijk bij worden ondersteund, beter dan op dit moment in de praktijk gebeurt. De huidige moderne communicatiemiddelen en de kennis van sociale en psychische processen bieden nieuwe kansen om sociale contacten aan te gaan en/of te onderhouden om het welzijn van de ouderen in een verzorgingstehuis te verhogen. Het Levensportret is speciaal ontwikkeld om hier invulling aan te geven.
Met het Levensportret wordt erkend dat de sociale context belangrijk is en voor een deel maakbaar en beïnvloedbaar is. De familie, de medewerkers van het verzorgingstehuis en de oudere zelf kunnen een actieve rol vervullen in de verbetering ervan. Grote groepen mensen maken allang gebruik van moderne communicatiemiddelen om sociale contacten aan te gaan en te onderhouden. Het concept van het Levensportret brengt deze communicatiemiddelen nu ook naar de oudere zodat die op eenzelfde wijze kan aansluiten. De jongeren van nu zullen hun eigen levensportretten meebrengen naar hun verzorgingstehuis van later, de ouderen van nu moeten nog actief geholpen worden bij de inzet en ontwikkeling van de moderne communicatiemiddelen voor hun behoeften.
Ook is het geven/laten maken van het Levensportret op zichzelf al een proces dat de overgang van huis naar verzorgingstehuis en het aanpassingsproces in de nieuwe omgeving beter doet verlopen. Het verzorgingstehuis kan sneller en beter ook de sociale zorg voor de oudere oppakken en het verwerkingsproces van de oudere en zijn familie wordt vorm gegeven.
Hoe het Levensportret is samengesteld
Het Levensportret is opgebouwd uit verschillende onderdelen die gezamenlijk tot doel hebben de kwaliteit van de sociale contacten te verbeteren door de oudere een zichtbare en makkelijk toegankelijke identiteit te geven.
|
1.
|
Het Levensportret brengt de mens met al zijn behoeften en verdiensten met 1 afbeelding in beeld. In 1 oogopslag is het leven en de sociale context van een persoon te zien. Ideaal in een omgeving waarin zorg wordt gegeven door wisselende mensen waardoor ouderen een wisselend sociaal netwerk hebben. En ideaal voor ouderen die wisselende vermogens hebben om contacten aan te gaan en te onderhouden. De afbeelding bestaat uit de onderdelen Levenslijn, Levensstijl, Kalender, Omgangsvormen en stamboom.
|
|
2.
|
De Hyvespagina geeft de mogelijkheid tot sociaal contact met de oude leefomgeving, familie vrienden en kennissen en met de nieuwe leefomgeving.; het tehuis en je medebewoners. Door ook die nieuwe leefomgeving zichtbaar te maken en betekenis te geven kan de oudere aan zijn nieuwe leefomgeving weer een sociale context geven. Doordat je familie kennissen en vrienden hun eigen wereld kunnen laten zien via Hyves is er gespreksstof en wordt er weer een omgeving gecreëerd die je gezamenlijk beleeft.
|
|
3.
|
De Verhalenverteller is een versneller voor het creëren van sociale context. Hij is als het ware de ogen, oren en mond van de oudere, voor zover ze daar zelf niet meer toe in staat is maar wel nog van kan genieten.
|
|
4.
|
Het Fotoalbum bewaart de herinneringen aan de zichtbaar geleverde prestaties tijdens het leven. Het huis, de spullen en de favoriete plekken blijven tastbaar en zichtbaar. Zo kan het zelfrespect en de identiteit meer behouden blijven en het afscheidsproces worden doorleefd.
|
Tot slot
Het Levensportret vult de leemte in sociale contacten die vaak ontstaat wanneer een oudere de stap maakt van zijn eigen leefomgeving naar een verzorgingstehuis. Behoeften van een grote groep ouderen van nu die onvoldoende vervuld worden, met de onnodig grote eenzaamheid en ongelukkigheid tot gevolg.
Het Levensportret biedt de mogelijkheid die behoefte te vervullen op een eigentijdse manier. Met de middelen en kennis van nu, vertaald en toegepast op een manier die laagdrempelig een menswaardige en leukere communicatie mogelijk maakt. Met de wens dat vele ouderen van nu, wiens bijdrage aan de opbouw van onze huidige welvaartstaat zo groot is geweest, ook in deze fase van hun leven op sociaal vlak een goed leven kunnen hebben.